پروژه‌های فرهنگی شیراز خاک می‌خورند

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: شهر شیراز یکی از چند شهر بزرگ و پهناور ایران است که حدود یک میلیون و ۵۰۰ نفر جمعیت را در خود جای داده است.

بزرگانی در حوزه شعر فارسی همچون حافظ و سعدی با آوازه جهانی و وصال و قاآنی و صورتگر و بزرگانی همچون ملاصدرا و سیبویه و گسترش و بقای آداب و رسوم ایرانی در این شهر زیسته‌اند تا شیراز این روزها پایتخت فرهنگی کشور شناخته شود.

اما برخی پروژه‌های فرهنگی شیراز چنان مورد کم لطفی قرار گرفتند که به عنوان پروژه‌های تاریخی می‌توان از آنها یاد کرد.

پروسه اجرایی باغ موزه مشاهیر فارس در آستانه ۱۴ سالگی

ساخت باغ موزه مشاهیر فارس یکی از تاریخی‌ترین پروژه‌های فرهنگی این خطه به شمار می‌رود که ۱۳ سال از مراسم کلنگ‌زنی آن در شیراز می‌گذرد، روند ساخت این پروژه آنقدر طولانی شده که در حال رکورد زنی است.

باغ موزه مشاهیر یکی از پروژه‌های بزرگ و ملی در شهر شیراز است که کلنگ ساخت آن در سال ۱۳۸۷ در کنار آرامگاه حافظ به زمین زده شد. در این پروژه که فضایی بسیار وسیع در شمال آرامگاه حافظ است بنا بود به معرفی ۴۸ نفر از بزرگان ادبی ایران و جهان مانند فردوسی، خواجوی کرمانی، سعدی، خیام، مولانا، ملک‌الشعرای بهار، نیما یوشیج، صائب تبریزی گوته، هگل، شکسپیر، تولستوی، تاگور و دانته پرداخته شود. فضایی تزئین شده با درختان نارنج و معماری همگون با محوطه آرامگاه خواجه اهل راز. همچنین بعد از این باغ موزه پروژه موزه منطقه‌ای فارس هم دیده می‌شود که ساخت این دو پروژه با هم آغاز شده و همچنان هم ادامه دارد.

این پروژه به اعتقاد کارشناسان حوزه گردشگری یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین پروژه‌های فرهنگی در کشور است و می‌تواند در توسعه گردشگری جنوب ایران تأثیر بسیاری داشته باشد اما روند کند فعالیت‌ها و روند اجرایی ۳ ساله‌ای که ۱۳ سال به طول انجامید و هنوز هم به ثمر نرسیده، سوالات بسیاری را در ذهن تداعی می‌کند.

به گفته مدیرکل وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس در سال ۱۳۸۷ کلنگ پروژه به زمین زده شد ولی نقشه‌ها مدت زمانی طول کشید که به فاز اجرا درآید و با توجه به اینکه منابع مالی زیادی هم نیاز داشت عملاً در سال ۱۳۹۶ به بخش خصوصی واگذار شد.

مصیب امیری با اشاره به پیشرفت فیزیکی ۷۸ درصدی این پروژه، گفته بود که محوطه باغ موزه حدود ۱۸ هزار متر مربع و دارای ۴ باغ نارنجستان است. قسمتی از این مجموعه سر باز و قسمتی هم سر پوشیده است.

زمانی که این پروژه برای تکمیل به بخش خصوصی سپرده شد (سال ۹۶) مقرر شد پروژه ۴ ساله به پایان برسد اما گرانی ناگهانی مصالح ساختمانی و همچنین شیوع بیماری کرونا طی یکسال اخیر منجر به کندی فعالیت پروژه شد و بهره برداری از این پروژه باز هم به تعویق افتاد.

هم اکنون با توجه به اتمام رسیدن عملیات اجرایی برخی فضاها و پیش بینی‌های صورت گرفته مسئولین امر وعده دادند که سال آینده پروژه باغ موزه مشاهیر به بهره برداری خواهد رسید.

رؤیای کتابخانه مرکزی شیراز با سابقه بیش از ۱۰ سال

کتابخانه مرکزی شیراز هم از جمله پروژه‌ای فرهنگی شیراز محسوب می‌شود که تاریخ ساز شدند و بیش از یک دهه بحث داغ در جلسات فرهنگی استان هنوز هم به ثمر نرسیده است.

شهر شیراز همواره به دلیل سرمایه‌های فرهنگی و هنرمندان خوش آوازه در تاریخ به عنوان یکی از شهرهای مهم دنیا در حوزه فرهنگ و ادب یاد می‌شود اما این شهر با وجود داشتن این بزرگان یک کتابخانه مرکزی ندارد.

چند سال قبل قرار بود که عنوان شهر خلاق ادبی یا پایتخت کتاب جهان به این شهر اختصاص یابد که متأسفانه به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌هایی که کتابخانه مرکزی نیز یکی از آن‌هاست یکی از این عناوین به شارجه امارات واگذار شد.

گرچه اختصاص زمین برای ساخت کتابخانه مرکزی شیراز در سال ۸۸ مصوب شد و جست‌وجوها رسماً از آغاز دهه ۹۰ آغاز گشت و در حدود دو سال و نیم گذشته این تلاش‌ها با حمایت سازمان‌های مسؤول و تاکید استانداری فارس جدی تر شد و با انتخاب شیراز به‌عنوان پایتخت کتاب ایران در سال ۹۹ امیدها برای تعیین تکلیف وضعیت زمین کتابخانه مرکزی این شهر قوت گرفت؛ اما هنوز کتابخانه مرکزی شیراز به سرو سامان نرسیده است.

در طول این سال‌ها بارها مکان‌یابی این پروژه فرهنگی خبر ساز شده است. چه خبر شگفت انگیزی که مسئولین شهری اعلام کرده بودند که شهرداری شیراز زمین مناسبی برای کتابخانه مرکزی ندارد و یا چه مناطق مختلفی مثل بلوار رحمت یا نیایش یا زمین‌های اطراف کوه دراک کاندیدای میزبانی از پروژه که می‌شدند و به نتیجه نرسید و بارها بودجه ساخت این کتابخانه طی این سال‌ها برگشت خورد.

در تازه‌ترین اخبار مربوط به این کتابخانه پرماجرا، مدیرکل عمرانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در آبانماه سال ۹۹ در نشستی که به منظور تعیین تکلیف وضعیت کتابخانه مرکزی شیراز برگزار شد، با تاکید بر اینکه برای کتابخانه مرکزی شیراز باید بهترین مکان در نظر گرفته شود، گفت: اگر تصمیم بر این نیست که موقعیت زمین کتابخانه مرکزی شیراز تغییر کند، قطعاً زمین آن باید توسعه یابد.

همچنین امیرحسین جمشیدی مدیرکل دفتر فنی استانداری فارس نیز در این نشست با تأکید بر اینکه همه مسئولان شیراز کمر همت به ساخت کتابخانه مرکز این شهر بسته‌اند، گفت: زمین انتخابی در منطقه‌ای مناسب قرار دارد، چراکه معالی‌آباد و کوه دراک در زمره نواحی پرتردد شیراز به شمار می‌رود و به‌سرعت در حال توسعه است؛ همچنین کمربندی فرهنگ شهر نیز به محور اصلی شریانی شهر تبدیل شده و دسترسی کتابخانه از هر دو طرف برای عموم مناسب خواهد بود.

مدیرکل کتابخانه های عمومی استان فارس نیز با اشاره به پرونده ساخت کتابخانه مرکزی شیراز عنوان کرد: جایگاه زمین این کتابخانه قطعی شده؛ اما قرارداد واگذاری آن هنوز به امضا نرسیده؛ با وجود این مطالعات زمین انجام و مشاور پروژه نیز انتخاب شده است.

باغ کتاب هم در حد طرح باقی ماند

علاوه بر پروژه بلاتکلیف کتابخانه مرکزی سال ۹۸ شورای اسلامی شهر شیراز مصوبه‌ای مبنی بر احداث باغ کتاب نیز تصویب کرد که اخبار آن در مرحله مطالعه و طراحی باقی مانده است البته نسبت به سابقه یک دهه سرگردانی کتابخانه مرکزی فعلاً پیگیری اخبار جدید حول مصوبه باغ کتاب منطقی به نظر نمی‌رسد!

در شهریور ۹۸ مدیرکل هماهنگی امور استان‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در خصوص معطل ماندن پروژه‌های فرهنگی در پاسخ به خبرنگاران توضیح داده بود: در حال حاضر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی غیر از چند پروژه در قالب تالار مرکزی و موزه هنرهای معاصر که در استان‌های مختلف در حال تکمیل است و از اعتبارات ملی برخوردار است، بقیه ردیف‌های اعتبارات ملی گذشته حذف و به بخش اعتبارات استانی اختصاص یافته است.

غیاثی با بیان اینکه تنها بخشی از اعتبارات مربوط به تجهیز سالن‌ها و مراکز فرهنگی و هنری در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، عنوان کرد: از همین رو استانداری‌ها و سازمان برنامه و بودجه هر استان باید برای رفع نیازها و تجهیزات فنی مراکز زیرساخت‌های فرهنگی اهتمام ورزند.

تالار مرکزی شیراز بیش از یک دهه چشم به راه پول مانده است

تالار مرکزی شیراز هم از جمله پروژه‌های فرهنگی شیراز است که با سابقه بیش از یک دهه بلاتکلیفی می‌تواند در زمره پروژه‌های تاریخی قرار بگیرد.

این پروژه ملی که در دوران استانداری چندین چهره اجرایی از جمله محمدعلی افشانی، اسماعیل تبادار و عنایت الله رحیمی به ثمر ننشسته، پروژه‌ای بلندپروازانه است که فقط نیاز به اراده و همت دارد و در نبود این اراده مانند پروژه‌های بلندپروازانه‌ای نظیر «محور عرفان» یا «باغ موزه مشاهیر» امیدی به پایان یافتنشان نیست.

با اینکه در دولت دوازدهم به دلیل ناتوانی دولت در تأمین بودجه موضوع واگذاری پروژه‌های نیمه‌تمام به بخش خصوصی مطرح شد و در همین زمینه بسته‌های تشویقی به‌منظور تکمیل تالار مرکزی برای فعالان بخش خصوصی در نظر گرفته شد، اما با وجود بحران کرونا سرمایه گذاران رقبتی به پذیرفتن ریسک سرمایه گذاری در فضاهایی که امکان استفاده تا مدت‌ها ندارد، نداشتند و بسته‌های تشویقی هم برای این پروژه‌های تاریخی کار ساز نشد.

با وجودی که شهرداری شیراز وعده‌هایی مبنی بر به عهده گرفتن این پروژه به فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس داد، اما این ماجرا به سرانجام خوشی نرسید و اکنون تالار مرکزی شیراز بلاتکلیف میان بی پولی دولت و عدم تمایل سرمایه گذار داخلی است.

البته این پروژه‌ها تنها چندنمونه از تاریخی‌ترین و باسابقه‌ترین پروژه‌هایی بودند که در شیراز شهره شدند. شمار پروژه نیمه تمام استان فارس در حوزه فرهنگ و هنر به ۱۸ مورد می‌رسد که شامل کتابخانه و مجتمع‌های فرهنگی و هنری می‌شود.

حالا در ماه‌های آغازین دولت سیزدهم با توجه به اینکه اولین سفر استانی رئیس جمهور به فارس در یک مناسبت فرهنگی مثل یادروز حافظ رقم خورده، می‌توان این اتفاق را به فال نیک گرفت.

علاقمندان به فرهنگ و ادب و هنر در این استان امیدوار هستند که پروژه‌های نیمه تمام فرهنگی تاریخی شیراز در یک دهه گذشته که به عنوان مشکلات تاریخی از آن‌ها یاد می‌شود، با همت دولت جدید به زودی به نقاط قوت این خطه خوشنام فرهنگی و ادبی تبدیل شوند.